İbn Haldun Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi tarafından düzenlenen İslami İlimler Konferansları serisinin yedincisi, 28 Ekim 2025 Salı günü Medya ve Etkinlik Merkezi, Teoman Duralı Konferans Salonu’nda, “Dijital Beşerî Bilimler ve Hadis: Nisbelerden Erken Dönem İlim Merkezlerine” başlığıyla gerçekleştirildi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. M. Enes Topgül’ün konuşmacı olduğu konferansta, hadis ilminin coğrafi, sosyal ve entelektüel haritasının dijital yöntemlerle yeniden düşünülmesi imkânı sunuldu.
Sunumunda hadis literatüründe geçen nisebeler (coğrafi aidiyetler) üzerinden erken dönem İslam dünyasındaki ilim merkezlerinin dağılımını ele alan Doç. Dr. Topgül, klasik hadis kaynaklarının dijital ortamlarda işlenmesiyle ortaya çıkan yeni veri tabanlarının, ilim tarihinin dinamik yapısını daha görünür kıldığını ifade etti. Bu kapsamda dijital beşerî bilimler araçlarının, hadis râvilerinin ilmî hareketliliğini, eğitim ağlarını ve entelektüel merkezleri tespit etmede sunduğu imkânları örnekler üzerinden gösterdi. Doç. Dr. Topgül, çalışmasında nisebe analizinin yalnızca coğrafi bir veri sunmadığını, aynı zamanda ilim üretiminin mekânsal örgütlenmesi, hadis tedrisatı ve sosyal ağ yapıları hakkında da yeni sorular ortaya çıkardığını belirtti. Bu veriler ışığında, Basra, Kûfe, Medine, Nîşâbur ve Buhara gibi merkezlerin farklı dönemlerde hadis ilmi açısından oynadığı rolleri dijital haritalama yöntemleriyle değerlendirdi.
Programın soru-cevap bölümünde ise katılımcılar, hadis araştırmalarında veri tabanı kullanımı, dijital haritalama araçları ve metin madenciliği tekniklerine ilişkin sorular yönelttiler. Tartışmalar, dijital beşerî bilimlerin yalnızca teknik bir yenilik değil, klasik İslam ilimlerinin tarihsel yapısını yeniden anlamaya imkân veren bir araştırma yaklaşımı sunduğuna işaret etti.
Etkinlik, katılımcıların yoğun ilgisi ve interaktif katkılarıyla tamamlandı.
