İslami İlimler Fakültesi öğretim üyelerinden Dr. Öğr. Üyesi Feyza Uzunoğlu Saçmalı, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nin 10-11 Ekim 2024 tarihlerinde düzenlediği Çevre ve İletişim temalı sempozyumda “Sürdürülebilirlik ve Dinler Bağlamında İkinci El Eşya Kullanımı” isimli bir bildiri sundu.
Bildiride İslam düşüncesinde kainattaki varlıkların birer ayet, canlıların ise Allah’ı anan kıymetli varlıklar olduğu vurgulanırken, Hristiyanlık düşüncesindeki stewardship (hükümranlık) kavramı ve kâinatın insana değil Tanrıya ait olduğu inançlarına değinildi. Her ne kadar içinde bulunduğumuz dönemde sekülerleşme oldukça yükselmiş gibi görünse de dinlerin hala insanların tercihlerinde belirleyici olduğu vurgulandı ve sanayi devrimi sonrasında artan çevre krizleri konusunda eko-teolojinin yardımcı olabileceği yinelendi.
Araştırma için Hristiyan ve Müslüman katılımcılarla gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış mülakatlarla elde edilen nitel verilerin analizlerine yer verildi. Söz konusu mülakatlarda müntesiplerin dini saiklerle sürdürülebilirliğe katkı sağlamak için bilinçli bir şekilde ikinci el kullandıkları sonucunun elde edildiği belirtildi. Bunun yanında katılımcıların aktardığı tecrübelerinden hareketle ikinci el kullanımının ülkemizde zaman zaman yadırganmasının kültürel antropoloji ve sosyal psikolojideki utanç kültürü kavramı ile açıklanabileceği ve bu tür normların artık aşılması gerektiği belirtilirken çeşitli çözüm önerileri sunuldu. Ayrıca Thorstein Veblen’ın gösterişçi tüketim kavramı ve Bourdieu’nun bedenselleşmiş kültürel sermaye kavramları ekseninde sosyal medyanın fazla tüketim alışkanlıkları üzerindeki etkisine değinildi. Bildiride, geri dönüşümün ürünü hammaddesine geri döndürerek yeni bir üretim sürecine girmesinin karbon salınımının yanı sıra emek, kaynak ve zaman israfına neden olduğu belirtildi. ‘Tek kullanımlık’ üretilmeyen birçok ürünün tekrar kullanılabileceği ve ikinci el kullanımının yaygınlaştırılmasının sürdürülebilirliğe katkı sağlayacağı öne sürüldü. Bu nedenle geri dönüşüm yerine ikinci el kullanımının teşvik edilmesi teklif edildi.
Sempozyuma dair detaylı bilgi: https://cevreveiletisim.beun.edu.tr
